Zapowiedzi Wydarzenia Relacje

Międzynarodowe „Zbliżenia”

Losy potomków polskich i ukraińskich są motywem przewodnim prac João Urbana brazylijskiego fotografika dokumentalisty polsko-ukraińskiego pochodzenia. Wystawa „Zbliżenia” jest zainaugurowana równolegle w trzech państwach: w Brazylii (São José dosPinhais), Polsce (Poznań) i na Ukrainie (Lwów).

Wernisaż prac brazylijskiego fotografa João Urbana odbył się 21 października w Starostwie Powiatowym w Poznaniu. Wśród gości obecni byli Witold Horowski, Konsul Ukrainy w Poznaniu, przedstawiciele samorządów i środowisk akademickich oraz przyjaciele i sympatycy Brazylii oraz Ukrainy.

Osobne podziękowania na ręce starosty poznańskiego w imieniu ambasadora Ukrainy w Rzeczpospolitej Polskiej za zorganizowanie wystawy złożył Witold Horowski, konsul honorowy Ukrainy w Poznaniu. Na zakończenie kilka osobistych słów skierowanych do gości wernisażu przekazał telefonicznie z Brazylii sam autor wystawy – João Urban.

Wybór Starostwa Powiatowego w Poznaniu na miejsce ekspozycji prac związany jest z jego ważną i owocną współpracą z Brazylią, a w szczególności z partnerskim samorządem São José dos Pinhais. Zdaniem Jana Grabkowskiego, Starosty Poznańskiego w dzisiejszych czasach, kiedy świat się globalizuje, kiedy łatwiej o podziały, pojęcie bliskości, przynależności jest nieco zepchnięte na margines. A przecież naród bez własnej tożsamości, bez zachowanej kultury i tradycji nie może istnieć.

– Wystawa obrazuje życie potomków emigrantów polskich i ukraińskich, którzy w trudnych czasach wspólnie znaleźli nową ojczyznę – Brazylię. Autor prac pokazuje bliskość naszych narodów, podkreśla zachowaną tradycję, kulturę, to wszystko, co łączy nas Polaków, Ukraińców oraz ich asymilację w nowej ojczyźnie – powiedział Jan Grabkowski.

Intencją twórcy zdjęć, brazylijskiego fotografa João Urbana było ukazanie podobieństw i braterstwa łączącego imigrantów polskich i ukraińskich. Bohaterowie zdjęć pielęgnują tradycje, które przywieźli ze sobą z kraju. Odległość, która dzieli ich od prawdziwej ojczyzny pozwoliła im zachować zwyczaje niemal w stanie czystym. Piękno i prostota tych zdjęć oddaje ten kawałek świata, który uchował się przed zniszczeniem. Autor należy do tego samego dziedzictwa kulturowego, stąd zapewne szczerość i prostota w ukazaniu tematu.

Jak sam podkreśla João Urban, jest synem imigrantów. – Całe moje dzieciństwo i młodość spędziłem w części Kurytyby zwanej “Campo da Galícia”. Nazwa ta nawiązuje do Galicji Wschodniej, ważnego historycznie regionu pod zaborem austriackim, skąd wyemigrowało bardzo wielu Polaków i Ukraińców i gdzie w małej wiosce w powiecie tarnopolskim urodził się mój ojciec. Obecnie, w granicach ustalonych po II wojnie światowej, wioska ta leży na Ukrainie.

W centralnej części Kurytyby, mieszkali imigranci różnych narodowości: Ukraińcy, Polacy, Japończycy, Chińczycy, Rosjanie, Syryjczycy, Turcy. Różnorodność etniczna była tak wielka, że nawet ich wszystkich nie pamiętam. To życie obok siebie w międzynarodowym tyglu łagodziło nienawiść starszych, naznaczonych stygmatem wojennych doświadczeń osób.

My – dzieci – nie żywiliśmy podobnych uczuć, a przyjaźnie czy kłótnie nie wynikały z przywiezionych zza oceanu nacjonalizmów. Urodzone już tutaj nowe pokolenia zdołały zagoić dawne blizny, dzięki temu dzisiejsze wspólne życie Polaków i Ukraińców to obcowanie już tylko Brazylijczyków – pisze autor.

João Urban jest autorem wielu albumów fotograficznych: “Chłopi bezrolni. Częściowy widok” (Kurytyba, 1988), “Tropeiros” (São Paulo, 1992), “Aparecidas” (wspólnie z SuzanąBarretto) (Rio de Janeiro, 2002), “Tui i Tam – Wspomnienia polskiej imigracji” (Kurytyba, 2004), “Rzeki, przez które przechodzę – Mater Natura” (Kurytyba, 2007), “Morze i las – góry, puszcza i zatoki” (Kurytyba, 2009).

Uczestniczył również w XIV Biennale w São Paulo (1977), XV Biennale w São Paulo (1979), V Biennale w Havanie (1994). W latach 2006-2007 w Muzeum Oscara Niemeyera w Kurytybie została zorganizowana retrospektywa jego prac pt. “Czasowa demarkacja. João Urban – 40 lat fotografii”. Wystawę będzie można obejrzeć od 24 października do 22 listopada 2016 r. w Starostwie Powiatowym w Poznaniu, w godzinach pracy urzędu.

Projekt„Zbliżenia” miał szanse powstać dzięki Nagrodzie Fotograficznej Marc Ferrez przyznanej jego autorowi w 2012 przez Rząd Brazylii za pośrednictwem Narodowej Fundacji Sztuki (FUNARTE). Wystawa ta realizowana jest jednocześnie w Brazylii, w Polsce i na Ukrainie, z inicjatywy Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Kurytybie, we współpracy z Domem Kultury Polska-Brazylia w Kurytybie, Starostwem Powiatowym w Poznaniu i Prefekturą São José dos Pinhais.

Wystawa w Brazylii została sfinansowana przez polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, wystawa w Polsce powstała dzięki wsparciu Starostwa Powiatowego w Poznaniu, partnerskiego samorządu São José dos Pinhais, a wystawę na Ukrainie umożliwiło wsparcie Konsulatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej we Lwowie.

Tekst: Hanna Kolanowska-Pogrzebna
Zdjęcia: Katarzyna Kazmucha