Relacje

Międzynarodowy Dzień Pszczół

20 maja obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pszczół. Został on ustanowiony w 2018 roku przez ONZ, z inicjatywy Słowenii. Celem obchodów tego święta jest zwrócenie uwagi na znaczenie pszczół i różnorodności biologicznej w usługach ekosystemowych, a także zagrożeń jakie dla przyrody niosą intensyfikacja rolnictwa oraz zanikanie siedlisk przyjaznych pszczołom.

Pszczoły to najważniejsza grupa owadów zapylających. Pojawiły się około 100 mln lat temu wraz z roślinami okrytonasiennymi (w okresie kredy). Przodkami pszczół są osy grzebiące. Człowiek korzysta z dobrodziejstw produkowanych przez pszczoły miodne już od epoki kamienia, a dokładnej od około 10 000 lat p.n.e. Z jednej strony pozyskujemy od pszczół wyprodukowany przez nie i dla nich miód oraz inne produkty pszczele, tj: pierzga, mleczko pszczele, pyłek kwiatowy, propolis czy wosk pszczeli. Z drugiej strony korzystamy z tego co najcenniejsze z perspektywy człowieka, czyli z zapylania roślin okrytonasiennych. Szacuje się, że plony 84% roślin uprawianych przez człowieka są zależne od pszczół. Pracę tych owadów wyceniono na 22 miliardy euro rocznie. Na świecie występuje 25 000 gatunków pszczół. Najbardziej znanym jest pszczoła miodna (Apis mellifera L.), jednak nie należy przeceniać jej pracy ponad inne gatunki. W Polsce stwierdzono występowanie 470 gatunków, z czego 430 to pszczoły samotnice, 29 gatunków trzmieli i 9 gatunków trzmielców. Wszystkie one odgrywają w przyrodzie bezcenną rolę zapylania roślin .

Pszczelarstwo jest to hodowla pszczół w ruchomych ulach ramowych. Wywodzi się od bartnictwa, czyli hodowli pszczół w barciach, kłodach bartnych lub w nieruchomych ulach kłodowych. Bartnictwo stanowiło jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki w Polsce do połowy XIX w., kiedy to zostało zakazane i zastąpione przez pasiecznictwo, a następnie pszczelarstwo. Bartnicy byli społecznością posiadającą własne prawo, zwyczaje, tradycje i obrzędy. Oprócz miodu pozyskiwano najcenniejszy w czasach bartników produkt, czyli wosk pszczeli. Był on wykorzystywany zarówno do konserwacji, odlewnictwa, jak i do wyrobu świec, które przekazywano do kościoła z okazji świąt (np. na Kurpiach wosk pszczeli przeznaczany był na paschał w okresie Wielkanocy). Wosk pszczeli odlewany w postaci kręgów był eksportowany z Polski na tereny całej Europy, m.in. do Niemiec, Francji i Skandynawii. Bartnictwo w 2016 r. zostało wpisane na Krajowa listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a w 2020 roku dokonano transgranicznego, polsko-białoruskiego wpisu kultury bartniczej na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że obecnie pszczelarze, których przodkami byli bartnicy, zajmują się głównie pozyskiwaniem produktów pszczelich, z których najważniejszy jest miód odmianowy (np. rzepakowy, akacjowy, wielokwiatowy, gryczany, spadziowy, lipowy). Miód jest elementem apiterepii, czyli działu medycyny naturalnej, wykorzystującej produkty pszczele w celach leczniczych. Stanowi on także nieodłączny produkt polskiej kuchni. Nadal jest bowiem chętnie wykorzystywany do przyrządzania wielu potraw. Nadaje wyrazistego smaku wyrobom piekarniczym, ciastom czy sosom. Mięsa i ryby przyrządzane z dodatkiem miodu mają wyjątkowy smak i zapach, co potwierdza to, że miód jest powszechnie dodawany do wielu zarówno codziennych, jak i tych bardziej wykwintnych potraw.

Na prowadzonym przez Instytut Skrzynki szlaku kulinarnym „Smaki Powiatu Poznańskiego” aktualnie znajdują się trzy gospodarstwa pasieczne: Miody Suszka – Adrian Suszka z Mosiny, Sklep pszczelarski rodziny Sochów w Czmoniu i Gospodarstwo Pasieczne Miody Ibrona z Puszczykowa, dzięki którym słodko płynie życie mieszkańcom i odwiedzającym powiat poznański. W kwietniu br. aż 20 słodkich i wytrawnych przysmaków zostało zgłoszone w konkursie „Palce lizać – przekąski z miodem”. Receptury na te i inne dania znaleźć można w zakładce „Kulinarnium” na stronie www.smakipowiatupoznanskiego.pl.

Źródło: Instytut Skrzynki

Redaktor: Tomasz Sikorski
Opublikowano: 20 maja 2024