Relacje

To był prawdziwy poligon

27 maja, na pamiątkę pierwszych demokratycznych wyborów samorządowych z 1990 roku, obchodzimy Dzień Samorządu Terytorialnego. W tym roku to święto nabiera szczególnego znaczenia, ponieważ mija 30 lat od wprowadzenia w życie ustawy, która zmieniła naszą rzeczywistość. Wprawdzie w kraju nadal obowiązują liczne obostrzenia związane z rozprzestrzenianiem się koronawirusa, to jednak w wielu miastach i gminach odbędą się większe i mniejsze uroczystości nawiązujące do tego święta. Jednocześnie mają one na celu przybliżyć charakter i specyfikę samych samorządów. – Ważne, aby o tym jak najwięcej mówić, ponieważ to bardzo ważne wydarzenie. Reforma do jakiej doszło przed 30 latyjest,moim zdaniem,największym sukcesem transformacji politycznej w Polsce – uważa Jan Grabkowski, starosta poznański.

Na początek zatem trochę historii… „Tradycje samorządu terytorialnego w Polsce wywodzą się jeszcze z Konstytucji 3 Maja. Samorząd istniał również na wszystkich ziemiach polskich objętych zaborami. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wprowadziła go także konstytucja marcowa z 1921 roku. Samorząd zlikwidowano w Polsce w roku 1950, a przywrócono go dopiero w roku 1990. Powołano wówczas do życia samorząd terytorialny jako podstawową formę lokalnego życia publicznego najpierw na szczeblu gminy, a od 1999 roku także na szczeblach powiatu i województwa…” – można przeczytać w uchwale Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z 13 marca tego roku, z okazji 30. rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego.

Starosta poznański dokładnie pamięta wydarzenia sprzed 30 lat. – I to praktycznie od środka, ponieważ w lokalnej administracji publicznej działam od samego początku, czyli od 1990 roku. To właśnie wtedy zostałem radnym, potem zaś zastępcą wójta gminy Czerwonak. To był prawdziwy poligon, wszystko tworzyliśmy praktycznie od podstaw. Trzeba też było w trybie przyspieszonym uczyć się funkcjonowania administracji. A problemów pojawiło się całe mnóstwo. Z każdym rokiem dojrzewaliśmy jako samorządowcy. Teraz, z perspektywy czasu śmiało można powiedzieć, że przecieraliśmy wówczas szlaki. Podobnie było, kiedy kilka lat później powstały powiaty. Nie tak dawno, bo w ubiegłym roku świętowaliśmy 20-lecie powiatu poznańskiego. Mówiłem wówczas, że nie zmarnowaliśmy tego czasu, że przez te ostatnie lata Polska, Polska powiatowa i gminna wypiękniały. I nadal tak uważam – zapewnia Jan Grabkowski.

– Dlaczego reforma samorządowa była tak istotna? Głównie dlatego, że nastąpiła decentralizacja. Samorządom, które są przecież najbliżej obywateli, przekazano kompetencje prawne, polityczne i ekonomiczne, tym samym oddając ludziom odpowiedzialność za wspólnotę. Od tego momentu mogli oni decydować o tym, co ich bezpośrednio dotyczy i co jest dla nich najważniejsze. W konsekwencji tych zmian mogliśmy się szybciej rozwijać. Nasze małe ojczyzny odzyskały podmiotowość, my – pełnię demokratycznego działania i sposobność podejmowania nowych wyzwań – dodaje starosta, który podkreśla także, jak ważnym wydarzeniem było wstąpienie Polski do Unii Europejskiej. – Doskonale odnaleźliśmy się w tej sytuacji, stając się pełnoprawnym członkiem Wspólnoty. Samorządy w ten sposób otrzymały potężne wsparcie finansowe, które mogły przeznaczyć na poważne inwestycje w drogi, edukację, kulturę, bezpieczeństwo, zdrowie czy pomoc społeczną. Dzięki funduszom pozyskanym z Unii żyje nam się dużo lepiej i doświadczamy tego praktycznie na każdym kroku – przypomina Jan Grabkowski.

W tym roku uroczystości związane z 30-leciem reformy znalazły się nieco w cieniu walki z koronawirusem. – Ta walka też jednak pokazuje, jak ważną rolę spełniają samorządy. To one przecież wspierają szpitale, kupują testy czy wspomagają seniorów oraz lokalnych przedsiębiorców. A robią to, choć w ostatnich latach rządzący naszym krajem dokładają im kolejne zadania, za którymi nie idzie żadne finansowanie. A to najkrótsza droga do różnego rodzaju problemów. Świętując okrągłą rocznicę warto o tym przypominać i pamiętać. Tak jak i o tym, że to właśnie samorząd w dużej mierze stworzył nową, piękną Polskę. Nie możemy dać się zawrócić z tej drogi, pozwolić na zawłaszczenie przez państwo lokalnych demokracji – kończy Jan Grabkowski, który przed dwoma laty został uhonorowany nagrodą „Filar Samorządu Terytorialnego”, przyznawaną przez Wielkopolski Ośrodek Kształcenia Studiów Samorządowych, największe stowarzyszenie samorządów w naszym kraju. Rok temu natomiast starosta otrzymał Statuetkę Osobowości 30-lecia Wolności RP w kategorii samorząd przyznawaną przez Ogólnopolską Federację Przedsiębiorców i Pracodawców.

Rozmowa z Janem Grabkowskim na temat 30-lecia samorządności w naszym kraju w Telewizji STK
Starosta poznański na temat jubileuszu 30-lecia samorządności w naszym kraju w programie Teleskop w TVP3 Poznań (od 8:25)