Zapowiedzi

Wystawa o okupacji na wsi

W tym roku przypada 75 rocznica zakończenia II wojny światowej. Z tej okazji w Muzeum Narodowym Rolnictwa w Szreniawie przygotowano wystawę czasową poświęconą dziejom wsi i rolnictwa wielkopolskiego w latach okupacji niemieckiej 1939–1945. – Niewątpliwie był to jeden z najtragiczniejszych okresów w dziejach narodu polskiego. Polacy i polscy Żydzi zostali poddani bezpośredniej i pośredniej eksterminacji. Zagrabiono ich majątek, doszło do gigantycznej migracji ludności. Działania okupanta w ogromnym stopniu wpłynęły na gospodarkę – na rolnictwo, przemysł i handel, jednocześnie zmieniając, niekiedy na zawsze położenie i losy podbitej ludności.

Dzieje wsi polskiej pod okupacją hitlerowską postrzegane są zazwyczaj poprzez losy ludności w Generalnej Guberni, a w szczególności kojarzone są z akcjami pacyfikacji wsi lubelskich i zamojskich. Położenie ludności na ziemiach bezpośrednio wcielonych do III Rzeszy, tak jak to miało miejsce w Kraju Warty, jest mniej znane, lecz nie mniej tragiczne. Terror, represyjne prawo, eksterminacja bezpośrednia – egzekucje, zsyłki do obozów koncentracyjnych, eksterminacja pośrednia – praca przymusowa, trudne warunki egzystencji i związane z tym choroby, wysiedlenia i przesiedlenia, a przede wszystkim pozbawienie wszelkiej własności nieruchomej i ruchomej składają się na obraz życia codziennego rodzimej ludności.

W efekcie prowadzonej polityki antypolskiej ze wsi usunięto przedstawicieli duchowieństwa, ziemian i nauczycieli. Usunięto wszystkie osoby mogące stanowić jakiekolwiek potencjalne zagrożenie dla Niemców. Dla nazistów Kraj Warty miał być krainą niemieckich chłopów, społeczności jednolitej rasowo, duchowo i politycznie. Niemcy prowadzili politykę „germanizacji ziemi” w celu stworzenia krainy, która miała stać się spichlerzem Rzeszy.

Władze niemieckie inwestowały w rolnictwo, w jego mechanizację. Sprowadzały i upowszechniały nowe rasy zwierząt gospodarskich, promowały uprawę wybranych roślin polowych i ogrodowych. Dużą wagę przywiązywano do nawożenia, melioracji oraz zalesień słabych gleb. Planowano rozbudowę sieci komunikacyjnej i poprawę warunków bytowych ludności niemieckiej w celu zahamowania jej odpływu do miast. Wbrew oczekiwaniom władz Niemcy przesiedleni do Kraju Warty nie stanowili jednolitej grupy, a ich sposób gospodarowania był bardziej zachowawczy. W wielu wypadkach prowadzili oni gospodarkę rabunkową nazywaną przez Polaków „obyczajem szarańczy”.

Wystawę w Muzeum Narodowym Rolnictwa w Szreniawie pod nazwą “Streng Verboten. STRENG VERBOTEN. Wielkopolska wieś w latach 1939-1945” będzie można ogladać w dniach 4 września – 30 listopada 2020 roku.

Informacja prasowa

Redaktor: Tomasz Sikorski
Opublikowano: 1 września 2020