Relacje

Dwa nie takie różne święta

21 maja obchodziliśmy Dzień Działacza Kultury, a 29 maja to Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej dla Dialogu i Rozwoju. Na pozór dwa różne święta, ale jakże wiele mają ze sobą wspólnego. Dzień Działacza Kultury, to dzień wszystkich tych, którzy na co dzień nie tyle tworzą kulturę, ale podejmują działania na rzecz jej ochrony, upowszechniania, promocji i edukacji kulturowej, zarówno na szczeblu lokalnym, jak i krajowym.

Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej dla Dialogu i Rozwoju został proklamowany na mocy uchwały Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych 20 lutego 2003 roku w celu podkreślenia “bogactwa i różnorodności kultur na całym świecie oraz dialogu międzykulturowego, który jest niezbędny do osiągnięcia pokoju i zrównoważonego rozwoju”. Wydarzenie to poprzedziło wprowadzenie Powszechnej Deklaracji UNESCO o Różnorodności Kulturowej, która została przyjęta na 31 sesji Konferencji Generalnej UNESCO, 2 listopada 2001 r. w Paryżu. Różnorodność kulturowa oznacza wielość form, będących nośnikiem treści kulturowych, poprzez które grupy i społeczeństwa praktykują i przekazują dziedzictwo kulturowe ludzkości, w postaci twórczości artystycznej, dystrybucji, rozpowszechniania i wytwarzania form wyrazu kulturowego.

Ważnym narzędziem do wdrażania idei różnorodności kulturowej jest Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego z 2005 r., którą Polska ratyfikowała w 2007 r. Jej celem jest podkreślenie wartości jaką niesie za sobą różnorodność kulturowa, która jest cechą właściwą ludzkości. Różnorodność kulturowa stanowi wspólne dziedzictwo ludzkości, powinna być chroniona i szanowana z korzyścią dla wszystkich. Konwencja przypomina, że “różnorodność kulturowa tworzy bogaty i zróżnicowany świat, poszerzający możliwości wyboru i stanowiący podłoże dla rozkwitu ludzkich zdolności i wartości, i jest w związku z tym główną siłą napędową trwałego i zrównoważonego rozwoju wspólnot, ludów i narodów”.

Hasłami przewodnimi obu świąt jest kultura, którą 150 państw podczas konferencji w Meksyku we wrześniu 2022 r. uznało za „globalne dobro publiczne”. Kultura i jej różnorodność zostały włączone do 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju Agendy 2030, a wraz z twórczym potencjałem różnorodności kulturowej oraz przy zapewnieniu ciągłego dialogu międzykulturowego, mają za zadanie zapewnienie społeczeństwu na całym świecie korzyści, jakie niesie za sobą zrównoważony rozwój. Jednym z celów, zarówno jednego, jak i drugiego święta jest podkreślanie wartości, jakie niosą ze sobą prace podejmowane przez lokalne samorządy. Ich istotą jest promowanie tych działań, które mają na celu włączanie działaczy kultury do dialogu i prac nad strategiami rozwoju lokalnych polityk kulturowych oraz wdrażaniu aktualnych i zrównoważonych modeli ochrony dziedzictwa i kultur lokalnych.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że w Polsce, w latach 1962 – 2005 r. przyznawano odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”. Obecnie Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego osobom wyróżniającym się w tworzeniu, ochronie i upowszechnianiu kultury, nadaje następujące odznaki: Odznaka „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, Odznakę “Za opiekę nad zabytkami”, Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”. Zarówno różnorodność kulturowa jak i działania na rzecz ochrony, upowszechniania, edukacji i promocji kultury mogą być realizowane tylko wówczas, gdy uwzględniane są prawa człowieka i podstawowe wolności, takie jak: wolność wypowiedzi, informacji i komunikowania się, a także wówczas kiedy każdy człowiek ma możliwość wyboru danej formy wyrazu kulturowego.

Źródło: Instytut Skrzynki